1. Giới Thiệu Chung Về Dao Mổ Điện Cao Tần

Dao mổ điện cao tần là một thiết bị y tế hiện đại được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực phẫu thuật như ngoại khoa, sản phụ khoa, tai - mũi - họng và thẩm mỹ. Thiết bị này hoạt động dựa trên nguyên lý phát ra dòng điện xoay chiều có tần số cao (từ 300 kHz trở lên), giúp tạo ra hiệu ứng nhiệt trên mô sinh học nhằm cắt, đốt, hoặc làm đông mô mà không gây kích thích thần kinh hay co cơ.

2. Lịch Sử Ra Đời Dao Mổ Điện Cao Tần

Dao mổ điện cao tần được phát triển dựa trên nghiên cứu của tiến sĩ William Bovie vào năm 1920. Ông phát hiện rằng dòng điện có tần số trên 100 kHz không gây kích ứng cơ hay thần kinh, mà chỉ tạo hiệu ứng nhiệt. Ca phẫu thuật đầu tiên sử dụng dao mổ điện cao tần được thực hiện vào năm 1926 tại bệnh viện Peter Bent Brigham, Mỹ, đánh dấu bước ngoặt lớn trong ngành y học hiện đại.

3. Dao Mổ Điện Cao Tần Là Gì?

Dao mổ điện cao tần là thiết bị sử dụng dòng điện cao tần để tạo ra nhiệt lượng tác động lên các mô cơ thể, với ba chức năng chính:

Cắt mô (Section)
Làm đông mô (Coagulation)
Đốt cháy mô (Carbonisation)

Các dao mổ điện hiện nay thường hoạt động ở tần số từ 300 kHz trở lên để đảm bảo an toàn và hiệu quả cao trong phẫu thuật.

4. Nguyên Lý Hoạt Động Của Dao Mổ Điện Cao Tần

4.1 Hiệu Ứng Của Dòng Điện Tần Số Cao

Dưới 3.000 Hz: Dòng điện gây kích thích mạnh hệ thần kinh cơ, dễ gây nguy hiểm.
Từ 50 kHz trở lên: Không gây co giật hay tổn thương thần kinh, chỉ tạo hiệu ứng nhiệt lên mô.

4.2 Hiệu Ứng Nhiệt (Joule)

Dòng điện cao tần tạo nhiệt lượng theo định luật Joule:

$P = Ri^2$
$E = Ri^2t$

Nhiệt lượng sinh ra phụ thuộc vào điện trở mô (R), cường độ dòng điện (i) và thời gian tác động (t).

4.3 Ảnh Hưởng Của Nhiệt Độ Đến Mô Sinh Học

≥ 100°C: Tạo vết cắt nhờ sự bốc hơi nhanh của dịch mô.
< 100°C: Làm đông mô bằng cách co rút và kết dính tế bào.
≫ 100°C: Đốt cháy mô, tạo sẹo hoặc loại bỏ tổ chức bất thường.

4.4 Nguyên Lý Làm Việc

Dao đơn cực: Dòng điện đi từ tay dao qua cơ thể đến tấm điện cực trung tính rồi quay về máy.
Dao lưỡng cực: Dòng điện chỉ đi qua giữa hai cực trên tay dao mà không cần tấm trung tính.

5. Cấu Tạo Cơ Bản Của Dao Mổ Điện Cao Tần

Bộ phát dao động cao tần: Tạo sóng điện cao tần với công suất và tần số phù hợp.
Tay dao đơn cực/lưỡng cực: Dẫn dòng điện đến mô.
Tấm điện cực trung tính: Thu dòng điện về máy (chỉ dùng với dao đơn cực).
Bàn đạp chân: Điều khiển thao tác cắt hoặc đốt.
Lưỡi dao: Nhiều loại, tùy chức năng và hình dạng.
Giá đỡ tay dao và dây kết nối.

6. Hướng Dẫn Sử Dụng Dao Mổ Điện Cao Tần

Bước 1: Chuẩn Bị

Kiểm tra dây nguồn, tay dao, tấm mass, bàn đạp.
Vệ sinh lưỡi dao bằng dung dịch sát khuẩn.

Bước 2: Khởi Động

Kết nối dây nguồn và bật máy.
Đảm bảo mọi thành phần được kết nối đúng cách.

Bước 3: Thao Tác Phẫu Thuật

Đặt bệnh nhân đúng tư thế.
Đảm bảo tiếp xúc tốt với tấm điện cực (với dao đơn cực).
Chọn chế độ cắt phù hợp theo mục đích phẫu thuật.

Bước 4: Kết Thúc

Tắt máy và tháo các kết nối.
Vệ sinh và bảo quản thiết bị đúng quy định.

7. Ứng Dụng Của Dao Mổ Điện Cao Tần Trong Y Học

Dao mổ điện cao tần được ứng dụng rộng rãi trong nhiều chuyên khoa:

Ngoại khoa:
- Mổ ruột thừa, mổ ổ bụng, cắt polyp hậu môn, cắt trĩ.
Phụ khoa:
- Đốt viêm lộ tuyến, triệt sản nội soi, cắt polyp tử cung.
Tai - Mũi - Họng:
- Cắt amidan, polyp mũi họng.
Phẫu thuật thẩm mỹ:
- Cắt mí, nâng cung mày, đốt tàn nhang, mụn cóc, viêm nang lông.
Nội soi tiêu hóa và tiết niệu:
- Cắt polyp đại tràng, cắt tuyến tiền liệt qua niệu đạo.
Nội soi khớp: